ویدئوی بررسی مادربورد Gigabyte Z590 Aorus Master
مقدمه
کمپانی اینتل حدود 10 سال به صورت بلامنازع یکه تاز میدان بازار پردازنده ها بود تا زمانی که حدود 4 سال پیش با عرضه نسل اول از پردازنده های AMD Ryzen این برتری به چالش کشیده شد. تا جایی که با عرضه پردازنده های Ryzen 5000 تنها نقطه اتکای اینتل که برتری در بازی بود هم از زیر پاهایش کشیده شد و AMD تاج برترین پردازنده گیمینگ دنیا رو روی سر گذاشت.
حالا زمان آن بود که اینتل کاری انجام بدهد! پردازنده های نسل 11 با افزایش ( به ادعای Intel) دو رقمی در ضریب ipc و فرکانس های خیره کننده مصلح شده بودند برای پس گرفتن تاج سلطنت و البته این که موفق شدند یا خیر، بحث مفصلی خواهد بود که به موضوع این مقاله خیلی ارتباط پیدا نمی کند.
اما جبهه دیگری که اینتل شکست سنگینی خورده بود مقوله چیپست، مادربورد و امکانات آن بود و لازم بود در کنار نسل جدید پردازنده ها، نسل جدیدی از چیپست ها نیز برای ر قابت با AMD آماده بشوند که Z590 پرچمدار آنها خواهد بود.
از جمله امکانات جدید این چیپست میتوان به پشتیانی ذاتی از استاندارد PCIe 4.0 برای پورت PCIe اصلی و درگاه m.2-ای که مستقیما به پردازنده متصل هستند. پشتیبانی چیپست از اتصال USB 3.2 Gen2x2 با سرعت حداکثر 20 گیگابیت در ثانیه و پشتیبانی ذاتی از رم های با فرکانس 3200 مگاهرتز اشاره کرد، که با همه این موارد Z590 از نظر امکانات در مقابل چیپست میان رده B550 از شرکت AMD قرار میگیرد.
و اما Aorus
حالا برند Aorus زیر برند تحصصی گیمینگ گیگابایت طبق معمول رنج مختلفی از مادربورد های گیمینگ رو بر اساس این چیپست عرضه کرده است.
یکی از ویژگی های حرفه ای در مورد Aorus فرهنگ نامگذاری منظم آنهاست که به راحتی رده بندی محصولات را مشخص میکند.
که به ترتیب با نام های Pro، Elite، Ultra، Master و Extreme شناخته می شوند و رده Master در این میان محصولی است رده بالا با بهره گیری از اکثر امکانات و آپشن های درجه یک در کنار قیمت بالا ولی معقول و قابل خرید.
مادربورد مدل Gigabyte Aorus Z590 Master که ما در این مقاله برای معرفی و بررسی مهیا کردیم یک نمونه تمام عیار از رده بندی گروه Master هست.
هنر طراحی
طبق معمول ابتدا از بررسی ظاهر این قطعه شروع میکنیم.
ترکیب بورد مشکی رنگ و قطعات پوششی بزرگ مشکی و توسی ظاهری کامل جذاب به این مادر بورد داده است.
تقریبا تمام مساحت مادربورد در قسمت هایی که اتصال و مزاحمتی وجود نداشته با قطعات خنک کننده پوشیده شده است و حتی پشت قطعه نیز به بک پلیت بزرگ آلومینیومی مجهز شده است.
در قسمت سوکت پردازنده با وجود فشردگی زیاد طراحی به گونه ای صورت گرفته است که قابلیت نصب اکثر خنک کننده های بادی غول پیکر را دارا باشد. اسلات های رم و درگاه های PCI-E به غلاف های استیل برای استحکام ساختاری و کاهش نویز مجهز شده اند و این بورد به 4 درگاه رم و 3 درگاه PCI-E از نوع 16x مجهز شده است.
پنل پشتی مادربورد به صورت از پیش نصب شده است و به طور کامل با کلید و درگاه های ارتباطی پر شده است.
و در قسمت پشتی هم همانطور که اشاره شد از یک بک پلیت بزرگ آلومینیومی استفاده شده است که علاوه بر استحکام و زیبایی به خنک کردن مدار تغذیه نیز کمک می کند.
مهندسی عملکرد
از ظاهر و نمای کلی که بگذریم زمان پرداختن به جزئیات و ویژگی های فنی خواهد بود.
در قسمت بالا اولین نکته دو اتصال 8 پین برای تامین برق پردازنده هستند که جلب توجه می کند. بعد از آن هیتسینک تیغه ای و غول پیکری هست که بر روی مدار تغذیه شگفت انگیز این مادربورد قرار گرفته است. مدار تغذیه 18+1 فاز این مادربورد که هر کدام از 18 فاز اصلی آن تا 90 امپر جریان را میتواند از خود عبور دهد گزینه ای ایده آل برای اورکلاکر ها خواهد بود.
یک لوله هیت پایپ مسی با اتصال مستقیم، حرارت این مدار تغذیه را به تیغه های خنک کننده منتقل می کنند. به علاوه در زیر پوشش پنل پشتی یک فن بسیار کوچک برای کمک به خنک کردن مدار تغذیه و جلوگیری از حبس شدن حرارت در این ناحیه و البته خنک کردن چیپ شبکه تعبیه شده است.
توجه به جزئیات
در قسمت سمت راست بالای مادربورد نمایشگر دیباگر مجتمع مادربورد به همراه کلید پاور را میتوان مشاهده کرد. همچنین یک کلید ریست هم در لبه پایینی مادربورد قرار گرفته که میتوان حتی از طریق بایوس عملکرد متفاوتی به آن تخصیص داد، از جمله تغییر وضعیت RGB، بوت مستقیم به محیط بایوس و بوت در حالت Safe Mode
کمی پایین تر از دیباگر در کنار اتصال برق 24 پین، محل اتصال یکی از سنسورهای دمایی که همراه این مادربورد عرضه می شود را میتوان مشاهد نمود. ومحل اتصال دوم در لبه پایینی قرار گرفته است.
مادربورد در مجموع به دو اتصال ARGB با جریان 5 ولت و پشتبانی از 1000 LED در هرکدام و دو اتصال RGB با 12 ولت و پشتیبانی از حداکثر نواری به طول 2 متر مجهز شده است. که برای سهولت دسترسی و مدیریت کابل یکی از هرکدام در لبه بالایی و پایینی قطعه قرار گرفته است.
برای پنل جلویی کیس بجز اتصالات معمول این مادربورد از دو اتصال داخلی USB 3.2 Type A و یک اتصال تایپ سی برخوردار است که در مجموع می تواند 5 اتصال 3.2 در اختیار کاربر قرار دهد.
حداکثر امکان گسترش
در زیر کاور بزرگی که بیشتر مساحت مادر بورد را پوشانده سه در گاه m.2 مخفی شده اند که هر سه هم از زیر و هم از روی به پد های انتقال حرارت و خنک کننده مجهز شده اند. در گاهی که در نزدیک ترین قسمت به پردازنده قرار گرفته فقط در صورت استفاده از پزدارنده های نسل 11 فعال خواهد شد و از طریق یک ارتباط 4x از نوع PCIe نسل 4 به طور مستقیم به پردازنده ارتباط خواهد داشت. و دو در گاه دیگر از PCIe نسل 3 پشتیبانی میکنند و به چیپست Z590 متصل هستند و به علاوه پهنای باند آنها با درگاههای sata مشترک است.
سه شکاف PCIe اگرچه در ظاهر همه 16x هستند اما در واقع فقط اتصال اول 16x بوده و شکاف دوم از نظر الکتریکی 8x است و شکاف سوم تنها به 4 مسیر PCIe متصل است. البته اسلات اول و دوم هردو با ارتباط بی واسطه به پردازنده متصل هستند و از استاندارد نسل 4 چهار پشتیبانی می کنند و میتوان به صورت 16+0 یا 8+8 از آنها استفاده کرد.
از نکات خاص دیگر در مورد این مادربورد می توان به سنسور نویز اشاره کرد که به پورت مخصوصی در لبه پایینی متصل میشود و میزان آلودگی صوتی و نویز تولید شده توسط سیستم را اندازه گیری کرده و گزارش می دهد.
پلتفرم حرفه ای
در بخش بایوس هم این مادربورد کاملا با در نظر گرفتن اورکلاکر ها و کاربران حرفه ای طراحی شده است. قرارگیری کلیدهای QFlash+ و ClearCmos در پنل پشتی مادر بورد، مجهز شدن به فناوری Dual Bios، امکان سوئیچ سخت افزاری بین بایوس ها، امکان غیرفعال کردن حالت Dual Bios و نشانگر بایوس در حال استفاده تقریبا تمام نیاز های یک کاربر حرفه ای را تامین میکند.
مادر بورد همچنین به چهار نشانگر وضعیت برای پردازنده، رم ، کارت گرافیک و وضعیت بوت نیز مجهز است که در کنار اتصال های پنل جلوی کیس قرار گرفته اند.
ارتش پورت ها!
بجز کلیدهای بایوس در پنل پشتی میتوان به 9 پورت usb 3 type A و یک عدد اتصال تایپ سی اشاره کرد. کانکتور های وایرلس در این قسمت به یک برد وایرلس m.2 ساخت اینتل متصل هستند که در زیر کاور پنهان شده و اتصال Wifi 6E و بلوتوث 5 را برای مادربورد فراهم می کند.
اتصال شبکه 10 گیگابیتی که توسط چیپ ساخت شرکت Aquantia کنترل میشود از دیگر آپشن ها رده بالای این مادربورد محسوب می گردد. و یکی از دلایل استفاده از فن در زیر کاور پنل پشتی هم همین چیپست بسیار قدرتمند و البته بسیار داغ است.
آخرین مورد در پنل پشتی اتصالات حرفه ای صدا هستند که از 5 اتصال 3.5 میلیمتری طلایی رنگ و یک اتصال SPDIF تشکیل شده که توسط یک کارت صوتی کاملا حرفه با پردازنده ALC1220، چیپ DAC حرفه ای Sabre HiFi ساخت برند ESS و خازن های تخصصی سیستم های صوتی تغذیه می شوند و از فناوری DTS پشتیبانی میکنند.
مدیریت حرارت
در بحث مدیریت حرارت و کنترل فن ها این مادر بورد در مجموع به 9 سنسور حرارتی آنبرد و دو سنسور حرارتی بیرونی و ده اتصال فن 4 پین مجهز شده که البته یکی از فن ها از پیش اشغال شده و 9 اتصال آزاد در اختیار کاربر قرار میدهد.
همه کانکتور های فن از اتصال پمپ های سیستم خنک کننده مایع و یا فن های با توان بالا پشتیبانی می کنند و تا حداکثر 24 وات توان را می توانند تامین کنند.
جمع بندی
در مجموع این مادربورد در ترکیب با یک پردازنده نسل 11 اینتل میتواند پلتفرمی کاملا حرفه ای با همه امکانات مورد نیاز را در اختیار یک کاربر حرفه ای و یا اکستریم اورکلاکر قرار دهد.
